Bruksizm
(Diş Sıkma/Gıcırdatma)
Nedir?
Diş sıkma veya diş gıcırdatma olarak bilinen bruksizm, kişinin dişlerini birbirine sürtmesine, sıkmasına veya gıcırdatmasına neden olan bir rahatsızlıktır. Dişleri gıcırdatma sırasında çene kasları normalin 3 katı kadar kasılır ve uygulanan basınç ile birlikte dişler ciddi derecede zarar görür. Bruksizm rahatsızlığı yaşayan kişilerde sıkça horlama, uyku apnesi, uyku bozuklukları görülür. Bu sorunlar uyku dışındayken de kendisini gösterir. Gün içerisinde sıklıkla dişlerin sıkılması, gıcırdaması ile kendisini gösteren bruksizm rahatsızlığı çoğu zaman nörolojik ve dişsel kökenlidir.
Genetik faktörler, mizaç, nörolojik veya psikolojik problemler, stres ve uyku bozuklukları, kullanılan ilaçlar bruksizmin nedenlerini oluşturabilir.
Genel olarak diş sıkma ve gıcırdatmanın psikolojik, genetik ve fiziksel etkenlerin bir araya gelmesinden kaynaklandığı düşünülür. Nörolojik veya psikolojik problemler, fiziksel ve genetik faktörler, kullanılan ilaçlar, stres ve uyku bozuklukları temel nedenler olarak görülür.
Demans, parkinson hastalığı, epilepsi, uyku apnesi, hiperaktivite bozukluğu ve antidepresan kullanımı da bruksizmi desekleyebilir. Diş sıkma ve gıcırdatma davranışı daha çok küçük yaşlarda görülür. Bununla birlikte kişinin ailesinde aynı rahatsızlığın görülmesi genetik faktörlerin etkisini akıllara getirir. Bununla birlikte agresif yapıdaki kişilerde ve sigara, alkol, bağımlılık yapıcı maddeler kullanan kişilerde diş sıkma ve gıcırdatma davranışlarına yatkınlığın çok daha fazla olduğu gözlemlenir.
Bruksizm
(Diş Sıkma/Gıcırdatma)
Nasıl Geçer?
Bruksizm rahatsızlığının pek çok nedeni olduğu gibi; rahatsızlığın nedenleri tespit edildikten sonra uygulanacak çok sayıda yöntem olabilir. Eksik dişlerin tamamlanması, çene genişliğiyle ve kaslarıyla ilgili rahatsızlıkların tedavi edilmesi, botoks uygulamaları, uyku bozukluğuna sebep veren etmenlerin ortadan kaldırılarak uyku kalitesinin arttırılması gibi pek çok yöntem sayılabilir.
Diş hekimliğinde bruksizmin tedavisi olarak genellikle botoks uygulaması ve ağız koruyucu gece plakları kullanılır. Gece plakları dişlerin zarar görmesini büyük oranda önlese de; kullanımı her hasta için kolay değildir. Gece plağı kullanma konusunda zorluk yaşayan hastalarda ilave tedavi olarak botoks uygulamaları da yapılabilir.
Öncelikle diş doktoru tarafından diş gıcırdatma rahatsızlığının nedenleri belirlenmeye çalışılır. Sonrasında hasta dişlerinin kalıbı alınarak kişiye özel şeffaf gece plakları laboratuvar ortamında 3 boyutlu yazıcılar ile oluşturulur. Hasta bir süre gece plağı kullanır ve bruksizm rahatsızlığına sebep olan diş hekimliği alanının dışındaki rahatsızlıklarının tedavilerine de başlar. Tedavilerin desteklenmesi için bazı durumlarda botoks uygulaması da yapılabilir.
Uyurken aynı odadaki insanlar diş gıcırdatma seslerini net olarak farkettiğinde, sabah uyanıldığında yanakta ve boyun bölgesine kadar uzanan alanda yorgunluk ve ağrı fark edildiğinde, dişlerin birleştiği bölümlerde aşınma farkedildiğinde diş sıkma ve gıcırdatma tedavisi için muayene olunması gerekir.
Bruksizm; diş sıkma gıcırdatma tedavisi hastanın diğer tedavileri ve diş doktorunun planlamalarına göre farklı süreler alabilir.
Bruksizm; diş sıkma tedavilerinin tam iyileşme süreci tam olarak rahatsızlığın esas nedenlerinin tespit edilip çözülmesine bağlıdır. Uygulanan tedavileri göre bu süre değişiklik gösterebilir.
Hamileyken diş sıkma gıcırdatma tedavisi yaptırmadan önce kendi doktorlarından onay alınmalıdır.
Bruksizm; diş sıkma gıcırdatma tedavilerinde, rahatsızlığın tüm sebebiyetleri giderildiği takdirde sonuçları kalıcı olacaktır.
Bruksizm; diş sıkma gıcırdatma tedavisi, bruksizme sebebiyet veren diğer rahatsızlıkların tedavileriyle birlikte uygulandığında tamamen kalıcı sonuçlar verir.
Diş doktoru tarafından bruksizm; diş sıkma gıcırdatma rahatsızlığının nedenlerinin tespit edilmesi üzerine muayene gerçekleştirilir. Hastanın dişlerinin kalıbı alınarak laboratuvar ortamında kişiye özel şeffaf gece plağının üretilmesi için altyapı hazırlanır.
Bruksizm; diş sıkma gıcırdatma tedavisi ihmal edilirse dişler daha çok aşınarak gözle görülür derecede doku kayıpları yaşanabilir. Zamanla hem estetik açıdan olumsuz bir görüntü oluşabilir hem de dişlerin fonksiyonlarında zayıflıklar görülebilir.
Bruksizm; diş sıkma gıcırdatma tedavileri sırasında hiçbir ağrı hissedilmez.
Diş sıkma ve gıcırdatma tedavisi birçok farklı alanı kapsayabilir. Uygulanacak tedaviler kişiye göre değişebilir ve buna göre tedavinin uygunluğu doktorlar tarafından belirlenmelidir.
Bruksizm; diş sıkma gıcırdatma rahatsızlığına sebep olabilen birçok hastalık veya yatkınlık vardır. Bu rahatsızlıklar veya yatkınlıklar belirlenmeden direkt olarak bruksizmi tedavi edici uygulamalar yapılmamalıdır.
Bruksizm; diş sıkma gıcırdatma tedavisi sayesinde dişlerin birbirine sürtünerek zarar vermesi engellenir. Böylece dişlerin uçlarındaki madde kayıpları önlenerek estetik açıdan olumsuz bir görünüm oluşması önlenir. Dişlerin madde bütünlüğü korunarak çiğneme fonksiyonlarının sağlıklı şekilde yerine getirilmesi sağlanır.
Diş sıkma gıcırdatma tedavisi uygulandıktan sonra herhangi bir rahatsızlığınız yoksa kontrole gitmeniz gerekmemektedir. Bununla birlikte 6 aylık rutin kontroller ihmal edilmemelidir.